بررسی روابط فیلوژنتیکی و خصوصیات تاکسونومیکی جدایه های هموتالیک غالب .pythium spp در مزارع غلات استان فارس

گونه های جنس پیتیوم از عوامل اصلی بیماری پوسیدگی دانه ها و ازپا افتادگی گیاهچه ها قبل و بعد از سبزشدن هستند. به دلیل کمبود اطلاعات در مورد گونه های غالب پیتیوم مزارع غلات ایران و مخصوصاً استان فارس، عدم اطلاع از روابط فیلوژنتیکی آن ها و هم چنین وجود جدایه هایی که از لحاظ ریخت شناختی حالت حد واسط دارند، بررسی جدایه های مزارع غلات الزامی به نظر می رسد. بدین منظور طی سال های 1391 تا 1392 با نمونه برداری از خاک مزارع غلات (برنج، ذرت، جو و ارزن) در نقاط مختلف استان فارس (ارسنجان، باجگاه، اقلید، جیلان، جهرم، کامفیروز، کوار، کازرون، خرم بید، لارستان، میمند، ممسنی، نقش رستم، سپیدان، سورمق، سیدان، سیوند و زرقان) از 40 نمونه ی خاک به دست آمده، تقریباً 600 جدایه ی اُاُمیستی به روش طعمه گذاری با برگ مرکبات جداسازی شد. شناسایی گونه ها بر اساس ویژگی های ریخت شناختی اندام های جنسی و غیرجنسی، سرعت رشد در دماهای مختلف و ریخت شناسی پرگنه روی محیط کشت های مختلف انجام شد. گونه های شناسایی شده بر اساس فاصله ی ترانویسی شده ی داخلی (آی تی اِس) دی اِن اِی ریبوزومی جدایه ها، توالی سنجی و با روش پیوست همسایه ها واکاوی فیلوژنتیکی شدند. حاصل مطالعات ریخت شناختی، فیزیولوژیکی و فیلوژنتیکی شناسایی 13 گونه پیتیوم شامل adhaerens pythium، p. amasculinum، p. aphanidermatum،p. carolinianum ، p. coloratum، p. dissotocum، p. diclinum، p. kashmirense، p. marsipium، p. nunn، p. oligandrum، p. priplocum و pythium sp. “hordeum”، جنسpythiogeton و یک گونه ی فیتوفتورا به نام phytophthora inundata بود. گونه های adherence p.، p. carolinianum، p. dissotocum، p. kashmirense، p. marsipium، p. nunn و pythium sp. “hordeum” برای فلور پیتیومی ایران جدید بودند. گونه ی pythium sp. “hordeum” گونه ای جدید برای فلور پیتیومی جهان بود. همچنین جنس pythiogeton برای نخستین بار از ایران گزارش شد و گونه ی phytophthora inundata برای اولین بار از خزانه های برنج گزارش شد. با انجام آزمون بیماری زایی برای این گونه ها مشخص شد که از بین 13 گونه ی شناسایی شده در این پژوهش گونه های p. aphanidermatum، p. dissotocum، p. diclinum و p. kashmirense دارای قدرت بیماری زایی روی غلات مورد آزمون یعنی گندم، جو، ذرت و ارزن بودند. اما هیچ-یک از گونه های به دست آمده در این پژوهش قادر به بیماری زایی روی گیاه برنج نبودند. گونه ی p. aphanidermatum گونه ی غالب در مزارع غلات مورد مطالعه بود. این گونه قدرت بیمارگری زیادی روی غلات بررسی شده در این پژوهش مانند گندم، جو، ذرت و ارزن داشت و مجموعه ای از علائم بیماری را در این گیاهان به وجود آورد. نتایج بررسی منابع موجود نشان داد که بیماری زایی این گونه روی گیاه ارزن، برای جهان گزارشی جدید است. گونه های p. dissotocum و p. diclinum بیمارگر گندم و جو بودند و با پوساندن بذرهای در حال جوانه زنی از سبز شدن بذرها به میزان 100 درصد جلوگیری کردند. گونه ی p. kashmirense علاوه بر گندم و جو روی گیاه ذرت نیز باعث ایجاد علائم بیماری پوسیدگی بذر شد. نتایج بیماری زایی در مورد این گونه ی تازه توصیف شده در تمام موارد برای جهان جدید بود.